Dyma dymor y chwilio am anrhegion cain i’w rhoi wrth y goeden Nadolig, a bydd y llyfr clawr caled hwn a’i ddiwyg hardd yn apelio at lawer. Me'n llyfr hawdd picio i mewn iddo a mwynhau cerdd neu ddwy sydd wedi cyffwrdd mewn rhyw ffordd neu'i gilydd â deg ar hugain o 'sêr', a darllen eu rhesymau am ddewis y cerddi hynny.

Y cwestiwn sy’n codi yn fy mhen i bob amser wrth weld y gair ‘sêr’, neu eiriau cyfatebol, fel <i>celebrity</i> yn Saesneg, yw pam dewis y bobl arbennig hyn? Y duedd yw i berfformwyr a phobl y cyfryngau ddewis o blith ei gilydd yn unig, a dyna a wnaed yma i raddau helaeth iawn. Lle mae’r athrawon, y meddygon, y nyrsys, y cyfreithwyr a’r cyfieithwyr, y gwyddonwyr a’r peirianwyr, ac yn wir y gwleidyddion (ar wahân i Dafydd Iwan, sy’n berfformiwr hefyd)? Nid ar yr unigolion a ddewiswyd y mae’r bai, wrth gwrs, ac mae’n hyfryd darllen sylwadau pobl fel Caryl Parry Jones, Brian Hughes, Matthew Rhys ac ati: mae’r bai ar y cyfryngau am beidio â rhoi digon o sylw i bobl sy’n dod i frig eu proffesiynau mewn meysydd eraill, neu i bobl sy’n gwneud cyfraniad gwiw yn wirfoddol.

Yn ffodus, dydy’r ‘sêr’ yn y gyfrol hon ddim i gyd yn eu cymryd eu hunain ormod o ddifri. Mae John Ogwen, yn arbennig, yn barod iawn i godi gwên ar ei draul ei hun, wrth adrodd yr hanes amdano’n cystadlu yn rownd derfynol <i>Talwrn y Beirdd</i>, ac wrth gerdded ymlaen i gyflwyno ei englyn yn clywed llais Gerallt Lloyd Owen yn adrodd y tu ôl iddo:

Peth digri iawn yw berfa
Sydd isio bod yn dractor,
Peth trist yw isio bod yn fardd
A chitha’n ddim ond actor!

Mae darllen y cyflwyniadau i’r cerddi yn ddifyr, a’r rhesymau am eu dewis yn amrywio o atgofion am blentyndod i werthfawrogiad o ddylanwadau amrywiol. Ac er gwaethaf y cefndir tebyg sydd gan lawer o’r cyfranwyr, mae’r cerddi a ddewiswyd yn amrywiol iawn hefyd. Ceir dwyster ‘Cwmorthin’ gan Gwyn Thomas ar un pegwn a doniolwch ‘Y Ddafad Gorniog’ ar y llall, gyda cherdd fel ‘Nene Ene’, Gwynne Williams yn cyfuno’r dwys a’r doniol. Bydd rhai cerddi’n cynhesu eich calon oherwydd eu bod yn hen ffrindiau cyfarwydd, ac eraill yn cynnig profiadau newydd, gwerthfawr. Tybed a fydd y pleser o droi dalennau’r gyfrol hon yn aros amdanoch fore dydd Nadolig?

- Glenys M. Roberts @ www.gwales.com,